لنز دوربین دریچه ای به دوران دفاع مقدس
دوران دفاع مقدس با خون شهدا آبیاری شد و عکس های ماندگار و ارزشمند همان شهدا جان تازه ای در کالبد عکاسی دمیده است.علیرضا جلیلیفر، عکاس پیشکسوت دفاع مقدس با ۲۰ هزار فریم عکس دیده نشده دوران دفاع مقدس است که به تازگی در حال طراحی کتاب مصور "راز پنهان" از عکس های دوران دفاع مقدس است. با وی درباره عکاسی دوران دفاع مقدس گفتگو کرده ایم که از نظر می گذرانید:
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل موزه؛ علیرضا جلیلی فر؛ عکاس دوران دفاع مقدس گفت: در دوران انقلاب اسلامی ارزش عکاسی آن قدر برای من محرز نشده بود و به همین دلیل عکاسی از تظاهرات مردم انقلابی و اتفاقات آن دوران را از دست دادم و بیشتر وقتم صرف گرفتن عکس یادگاری شد.
وی خاطرنشان کرد: در اسفند سال 60، هجده ساله بودم که نیروی رسمی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شدم؛ آن موقع در مسجد انقلاب فعالیت میکردم که میتوان به چاپ عکس، پارچهنویسی و نقاشی از پرتره شهدا اشاره کرد.
جلیلیفر درباره عکاسی دوران دفاع مقدس گفت: به مرور زمان که با شعله ور شدن آتش جنگ در جبهه های حق علیه باطل وارد مقوله عکاسی جنگ شدم؛ اولین حضورم در جبهه برای عکاسی به این صورت بود که حکمی از اصفهان برای حضور تیمی مشتمل از عکاس و فیلمبردار و صدابردار در عملیاتهای جنگی صادر شد. به همین منظور گروهی از شهر اصفهان به سمت جنوب کشور حرکت کردند و دو روز مانده به عملیات به منطقه رسیدیم. آن قدر این رفت و آمدهای ما به جبهه زیاد شده بود که وقتی بچهها ما را در منطقه میدیدند، پی به شروع عملیاتی جدید در منطقه می بردند.
وی با اشاره به یگان های مختلف رزمی و تبلیغی سپاه گفت: من در این یگان به کار عکاسی و تصویر برداری می پرداختم و عکس های بیشماری از عکس دوران دفاع مقدس گرفته ام.
عکاس پیشکسوت دوران دفاع مقدس در ادامه گفت: عکاسی در دوران دفاع مقدس به چند دسته تقسیم می شد. یکی از کاربرد های عکاسی این بود که با ورود به منطقه عملیاتی "توپولوژی" منطقه اعم از چیدمان سنگر ها و ادوات دشمن و منظم بودن میدان های مین و... را برای فرماندهان جنگ عکاسی می کردیم و نیز عکس های "پاناروما" هم می گرفتیم که در آن مقطع تاریخی دوران دفاع مقدس کاری نو و ابتکاری بود.
جلیلی فراضافه کرد: کاربرد دیگر عکاسی در جنگ، عکاسی از صحنه های دفاع مقدس چون مجروحیت و شهادت رزمندگان بود. عکاس ها بعد از سپیده صبح وارد منطقه عملیاتی می شدند چون امکان فلش زدن درعکاسی هنگان شب نبود. این اواخر دوران دفاع مقدس پرتره رزمندگان را می گرفتیم و نیز عکس های ویژه هنری "نمایشگاهی" با جلوه های بالای بصری را انجام می دادیم.
وی بیان کرد: عکس های بکر و دست نخورده ای از دوران دفاع مقدس بالغ بر 20 هزار فریم دارم که بخش زیادی از این عکسها را کسی ندیده است. از جمله دلخراشترین عکسهایی که در زمان جنگ گرفتم "کشتار دسته جمعی شهدا پشت سنگر تیربار" یا در "میدان مین" بود.
جلیلی فر، عکاس پیشکسوت اصفهانی با اشاره به نو آوری در عکاسی اظهار داشت: در لشکر "امام حسین" نوآوری در عکاسی دفاع مقدسی به وجود آوردیم. هر رزمنده خط شکنی که به خط اول جبهه می رفت؛ اول جلوی دوربین می آوردیم و باید یک دقیقه حرف می زد. فیلم ها و عکس های آن زمان موجود است اما هیچ نهاد و سازمانی عکس های ارزشمند دوران دفاع مقدس را سراغش را از ما نگرفته اند. همچنین امروز من دارم از پدر و مادر شهدا عکاسی می کنم.
علیرضا جلیلی فر عضو؛ بسیج هنرمندان اظهار داشت: عکس یادگاری دوران دفاع مقدس هم ارزشمند است چون قابل تکرار نیست. مناطق عملیاتی دوران دفاع مقدس دیگر به شکل سابق نیستند و عکس های حضور آن رزمندگان دیگر تکرار نمی شود.
وی به پروژه جدیدی در حیطه عکاسی دفاع مقدس اشاره و افزود: برای اولین بار در کشور پروژه ای را راه اندازی کردم که تا این لحظه هیچ عکاسی مبادرت به آن نکرده است. با حضور در مناطق عملیاتی و شناسایی آنها، عکس های 100 در 70 چاپ کردم. مثلا از بولدزر سالمی که در دوران دفاع مقدس عکاسی کرده بودم، هنوز بقایای آن در همان منطقه مشاهده می شد. همان عکس قدیمی را در کنار همان منطقه عملیاتی جانمایی کردم و با خاطره گویی در جلوی دوربین شبکه دو سیمای جمهوری اسلامی، مستند ماندگاری ساخته شد و این کار مورد استقبال مردم قرار گرفت.
علیرضا جلیلی فر؛ عکاس دوران دفاع مقدس افزود: در این پروژه 50 نقطه را شناسایی کردم و گروه "راهیان نور" زمانی که به منطقه عملیاتی خیبر، دژ مرزی ابتدای سه راهی اول تا دوم را می روند، عکس های مرا می بینند.
وی درباره حضورش در "عملیات خیبر" گفت: یکی از عملیاتهایی که در آن حضور داشتم عملیات خیبر بود. در جریان این عملیات، صبح زود از منطقه دژ مرزی عبور میکردم؛ ناگهان چشمم به رزمندهای افتاد که پایش روی مین رفته و قطع شده بود؛ وی با این وضعیت نزدیک به 150 متر سینهخیز خودش را از محل حادثه دور کرده تا به محور اصلی دژ مرزی برسد.
جلیلی فر افزود: سهم ما از دنیای مجازی از عکس های دفاع مقدس کم است. این گنجینه ارزشمند دوران دفاع مقدس مورد بی توجهی و کم لطفی قرار گرفته است. در ادامه راه عکاسی دفاع مقدس، کار عکاسی را رها نکردم و از خانواده شهدای دفاع مقدس عکس گرفتم که نمایشگاه ارزشمندی را گرد آوری کردم و در حال حاضر در کنج خانه ام خاک می خورد.
عضو بسیج هنرمندان ضمن گلایه از بیمهری برخی متولیان امر اظهار داشت: بسیاری از موسسات و نهادهای مرتبط با موضوع "دفاع مقدس" قول هایی در زمینه نگهداری این گنجینه ارزشمند داده است اما عملا کاری نکرده اند. هنوز نتوانستهایم از آرشیو بسیار غنی عکسهای دفاع مقدس که در اختیار داریم، بهره ببریم و آن را به نسل جوان معرفی کنیم. 20 هزار فریم عکس دیده نشده از دوران دفاع مقدس دارم اما کسی سراغی از من نمیگیرد، بیایید تا من از این عکس های ناب غبار بتکانم؛ من اگر از دنیا بروم، چه کسی می خواهد این عکس ها را گویا سازی کند؟ یک موسسه و نهادی چون موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس باید متولی عکس های نادیده و ارزشمند دوران دفاع مقدس بشود.
علیرضا جلیلیفر عکاس پیشکسوت دفاع مقدس درباره جدیدترین فعالیتهای هنری خود گفت: یکی از آرزوهایم دیده شدن این عکسها است، به همین دلیل تصمیم گرفتم حدود ۵۰۰ قطعه از آنها را در قالب کتاب عکس با عنوان "راز پنهان" چاپ کنم.
وی درباره نامگذاری کتاب افزود: نام کتاب "راز پنهان" است، چون راز دوران دفاع مقدس هنوز سربه مهر مانده و همه افرادی که در دوران دفاع مقدس حتی یک روز بودند باید با آنها گفتگو شود.
عکاس دوران دفاع مقدس در ادامه گفت: این کتاب مثل هفت شهر عشق، هفت فصل تصویری خواهد داشت. فصل اول؛ بمباران شهری و آمادگی مردم و کمک های مردمی به جبهه ها( شهر اصفهان در آرامش بود که جنگ تحمیلی آغاز شد باید جهانیان بدانند ما بی گناه بودیم.) فصل دوم؛ مناطق و پادگان ها و آموزش نظامی و فصل سوم؛ ادوات و تجهیزات عکاسی و صحنه نبرد و فصل چهارم و پنجم ؛ جانبازان و شمیایی ها و شهدا و فصل ششم؛ آزادگان و آزادی آنها و فتح و پیروزی و در آخر فصل هفتم؛ چهره های ماندگار است که برای اولین بار لایه های پایین تر رزمندگان از تک تیر انداز و آرپیچی زن و... را دیده ام.