اگر انقلاب فرهنگی نمیشد
دوم اردیبهشت ماه سالروز انقلاب فرهنگی است؛ در انقلاب فرهنگی حرکت خود جوش مردم منجر به خروج گروهک های مسلح از دانشگاه ها شد و فصل جدید در حوزه علم و فناوری کلید خورد.
با توجه به سالروز انقلاب فرهنگی به سراغ حجت الاسلام مازنی رفتیم، او متولد ۱۳۴۰ در نوکَنده یکی از شهرهای شهرستان بندر گز استان گلستان، نماینده مجلس دهم که در اجلاسیه سوم ریاست کمیسیون فرهنگی مجلس را عهده دار شد و اکنون در جایگاه ریاست کمیسیون فرهنگی قوه مقننه در شورای عالی انقلاب فرهنگی صاحب کرسی است.
ماهیت شکل گیری انقلاب فرهنگی، حرکت خودجوش مردمی و علت عدم استمرار آن در حوزه فرهنگ از جمله محورهای گفتگو با عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
دوم اردیبهشت سالروز انقلاب فرهنگی است، شرایط که منجر به آن شد تا بعد از انقلاب سیاسی، انقلاب فرهنگی مطرح شود چه بود؟
جامعه در سال 57 یک انقلاب بزرگی را رقم زده بود و البته یک سری عوامل و عناصر، فرهنگی بیگانه تلاش می کردند در شئون مختلف از جمله فرهنگ تاثیرگذار باشند.
اگر ما میخواستیم به اهداف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی انقلاب اسلامی نزدیک شویم و انقلاب نیز در تحقق اهدافش با شکست مواجه نمی شد لازم بود تا زمینه های نفوذ فرهنگ بیگانه را شناسایی و باید تلاش می کردیم جامعه براساس فرهنگ دینی، بومی و ملی خود رشد کند.
این نگرانی ها وجود داشت ضمن آنکه یک سری رفتارها و اقدامات خاصی در دانشگاه ها اتفاق افتاده بود. بنده به یاد دارم در سال ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۵۹ که دستور انقلاب فرهنگی امام(ره) صادر شد، در آن مقطع افرادی به نام دانشجو و جوانان دانشگاهی، دفاتر حزبی و سیاسی در دانشگاه ها تاسیس و آرم این دفاتر را نصب کرده بودند، آنها ها فقط فعالیت سیاسی نمی کردند بلکه یک سری فعالیت های خشن را انجام می دادند و دفاتر آنان به انبار اسلحه تبدیل شده بود؛ لازم بود پاکسازی از مراکز دانشگاهی صورت گیرد. از سوی دیگر متون درسی دانشگاه ها که از قبل از انقلاب باقی مانده بود نیاز به اصلاح داشت همچنین بعضی از افرادی که از گذشته در دانشگاه ها حضور داشتند تفکراتشان با تفکر جمهوری اسلامی همسو نبود به همین جهت شرایطی و نگرانی هایی در آن مقطع وجود داشت که مبادا این جماعت دوباره جامعه را به افکار و اندیشه های قبل از انقلاب اسلامی بازگردانند.
مسئله مهمتر این بود، انقلاب اسلامی هرچند به ظاهر انقلاب سیاسی بود و یک نظام سیاسی را تغییر داد اما بصورت عمیق، انقلاب فرهنگی بود از این رو محتوا و عناصر تاثیرگذار آن هم فرهنگی بود و رهبری انقلاب اسلامی، عناصر فرهنگی
بودند ضمن آنکه اگر فرهنگ جامعه براساس آموزه های اسلامی و دینی اصلاح نمی شد قطعا در عرصه ها وحوزه های دیگر امکان توفیق برای جامعه فراهم نمی شد.
اگر انقلاب فرهنگی بوجود نمی آمد چه خلاهایی ایجاد میشد؟
اگر انقلاب فرهنگی در زمان خود شکل نمیگرفت، این مطالبه را جامعهِ امروز از امام(ره) و رهبران انقلاب اسلامی مطرح می کرد «در شرایطی که شما سیستم سیاسی را از شاهنشاهی به جمهوری اسلامی تغییر دادید، تداوم جریان انقلاب اسلامی مستلزم این بود که به لحاظ فرهنگی تغییراتی اعمال و آن تغییرات در مسیر تعلیم و تربیت قرار گیرد» به همین دلیل اگر این اتفاق نیفتاده بود به نظر می رسید که حداقل این پرسش از طرف مردم مطرح می شد که آن زمان، شما این امکان را داشتید که ما را از فرهنگ و اندیشه بیگانه نجات دهید و دست عناصر وابسته به بیگانگان را از کشور کوتاه و متون و محتوای علمی، آموزشی و فرهنگی را اصلاح کنید اما آن زمان این کار نکردید و در نتیجه امروز ما همچنان متاثر از همان فرهنگ و اثار فرهنگی بودیم که از قبل از انقلاب بیگانگان تلاش می کردند که آن را به ما تحمیل کنند.
اگر انقلاب فرهنگی، ساختارمند نمیشد و به صورت خودجوش ادامه پیدا میکرد بهتر نبود؟
به نظر بنده امکان خودجوش بودن آن بدین صورت که حاکمیت منتظر بماند تا فعالیت ها چه در عرصه فرهنگی و چه در عرصه های دیگر به صورت خودجوش اتفاق بیفتد امکان پذیر نبود بنابراین باید سازمان و سیستمی بین نخبگان و دانشمندان ایجاد می شد که این مسئله را برنامه ریزی، سیاست گذاری و مدیریت کند و این سازوکار، لازم بود اما اگر بنا براین بود که در آن زمان هم، کار به مردم سپرده شود باز باید ستاد، شورا و یا نهادی که سیاست گذاری کند وجود داشت؛ کار ویژه شورای انقلاب فرهنگی نیز سیاست گذاری است. اگر هم قرار باشد، حرکت فرهنگی با موفقیت انجام شود باید سیاست گذاری از بالا صورت گیرد.
مردم هم نیاز به سازمان دهی دارند،امروز در جوامع توسعه یافته ثابت شده است که جامعه ای موفق است که مردم را سازماندهی کند و این سازمان دهی وظیفه حکومت است. در عرصه های فرهنگی هم همین گونه است در غیراین صورت، اگر سازمان دهی و سیاست گذاری صورت نگیرد، درهم ریختگی اتفاق میفتد که آن گاه قابل کنترل نیست.
اکنون که ساختار آن توسط شورای انقلاب فرهنگی پی ریزی شده به نظر شما آیا توانسته به اهداف انقلاب فرهنگی در سال 59 دست پیدا کند؟
پاسخ این سوال نیاز به کار علمی و پژوهشی است، من در این زمینه تحقیق نکردم
یعنی هیچ نظر و دیدگاهی در این باره ندارید؟
معتقدم کار علمی و فرهنگی، این است که ما قضاوت های غیرعلمی نکنیم.
نمی خواهیم قضاوت غیر علمی صورت گیرد، بالاخره شما به عنوان رئیس کمیسیون فرهنگی در جلسات شورای انقلاب فرهنگی حضور دارید و در جریان سیاست های اتخاذ شده قرار دارید، آیا اهدافی که در سالروز انقلاب فرهنگی تعیین شد توسط شوا به صورت دقیق پیگیری شده است؟
به عنوان فردی که علاقه مند به حوزه دانش و فرهنگ هستم عرض میکنم، ما اول باید داده های صحیح و دقیق داشته باشیم و براساس آن تحلیل کنیم تا براساس تحلیل علمی و دقیق قضاوت کنیم. واقعیت این است، مجموعه ساختارهایی که توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی شکل گرفته از وظایف، ماموریت ها و اهدافی برخوردار است و بنده عملکرد همه آنها را بررسی نکردم ،نیاز به بررسی دارد.
خب این سوال و مطالبه بخشی از جامعه بخصوص نخبگان و دانشجویان است، وقتی پاسخ داده نشود ابهامات بیشتر مطرح می شود، حتی اکنون که مطالب به صورت گسترده در فضای مجازی پخش می شود ،آیا باز معتقد هستید باید به فرآیند مطالعاتی برای پاسخ به پرسش مطرح شده بسنده کرد؟
متاسفانه جامعه ما با گسترش فضای مجازی دچار دریافت یک سری اطلاعات نسنجیده و غیرعلمی شده است. مثلا در ارتباط با کارها و فعالیت هایی که در حوزه علمیه انجام می شود بدون آنکه زیرساخت، وظایف و عملکرد حوزه علمیه را بررسی کند و خدماتی که در حال حاضر در حوزه علمیه انجام می شود اطلاع داشته باشد براساس یک خبر (راست یا دروغ) کل فضای جامعه از یک قضاوت منفی نسبت به حوزه علمیه پُر میشود، همین نوع قضاوت در بخش های دیگر وجود دارد و جامعه به نوعی دچار دو قطبی کاذب شده است در حالی که دوقطبی خیلی خطرناک است و به هر قطبی در زمینه هایی یکسری خوراک هایی داده می شود از این رو قضاوت ها هم براساس همان اخبار و اطلاعات نادرست ارائه می شود.
این مطلب را جهت یادآوری بیان کردم تا بگویم اگر بنا باشد که ما مجموعه عملکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی را مورد قضاوت قرار دهیم باید سازمانهای زیر مجموعه همانند سازمان سمت، مدارس غیر انتفاعی و مشارکت های مردمی ، جهاد دانشگاهی، مرکز نشر کتب دانشگاهی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، فرهنگستان علوم، فرهنگستان علوم پزشکی، فرهنگستان هنرو غیره را بررسی کنیم تا متوجه شویم به چه اندازه موفق عمل کرده اند
در غیراین صورت یکی از نسنجیده ترین کار با هویت شورای انقلاب فرهنگی آن است که یک عضو شورا بیاید قضاوت خام را بدون اطلاعات دقیق انجام دهد.