هشت سال دفاع مقدس؛ تضمین کننده هشتاد سال امنیت ایران
سردار سرلشکر رحیم صفوی از جمله افرادی است که به واسطهی حضور پررنگش در سالهای دفاع مقدس و ده سال فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیاز به معرفی ندارد، او اینک در کسوت دستیار و مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا مشغول به خدمت است و در کنار آن نیز هرجا که تاریخ چهل سالهی انقلاب و دفاع مقدس نیاز به بازخوانی و ابهامزدایی داشته باشد به واسطهی حضور و شهود خویش در میانهی میدان است. ماهنامهی سرو از چند ماه قبل در صدد گفتگویی تشریحی با ایشان بود که به دلیل مشغلهی فراوان محقق نمیشد، تا اینکه بلاخره در روزهای چهل سالگی انقلاب این دیدار انجام گرفت. آنچه میآید گفتگویی است با او.
در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی دستاوردهای دفاع مقدس را چگونه تحلیل و تبیین میکنید؟
بزرگترین دستاورد انقلاب کبیر اسلامی ایران به رهبری حضرت امام(ره) دوران دفاعمقدس است. البته در چهل سال گذشته ما در صحنههای علمی، اقتصادی، توسعه و آبادانی و توسعه زیرساختهای کشور، توسعه آموزشی و آموزش عالی موفقیتهای زیادی بهدست آوردهایم. من در سال 1350 در کنکور کشور شرکت کردم که کل داوطلبان کنکور یکصد هزار نفر بودند و دانشگاهها بسیار کمتر از امروز بود. در آن زمان 10 هزار نفر دانشجو پذیرفته میشدند.
هم اکنون دویست دانشگاه و چهار میلیون دانشجو در سراسر کشور داریم. وزارت علوم بیش از هشتاد هزار عضو هیئت علمی و وزارت بهداشت بیش از پانزده هزار عضو هیئت علمی دارند و ما طی چهل سال گذشته 10 میلیون فارغ التحصیل دانشگاه داشتهایم.
اما بپردازیم به بزرگترین دستاورد انقلاب اسلامی یعنی دفاعمقدس. در طول دویست سال گذشته تاریخ با شکوه استقلال طلبی و مجاهدتهای ملت بزرگ ایران، حدود یک میلیون کیلومتر مربع از خاک سرزمین ایران جدا شده است . یعنی از سال 1813 میلادی و عهدنامه گلستان تا 1828 میلادی و عهدنامه ترکمانچای سه کشور آذربایجان، ارمنستان وگرجستان فعلی از ایران جدا شدند همچنین مناطقی از شرق کشور. به طور مثال ایالت بلوچستان پاکستان در سال 1905 میلادی در عهدنامه پاریس توسط انگلیسیها از ایران جدا شد.
هماکنون ششمیلیون بلوچ در آنجا زندگی میکنند که ایرانی هستند و با زبان فارسی حرف میزنند.
آخرین منطقهای که از ایران جدا شد در زمان محمدرضا پهلوی در 1971 بود و کشور بحرین و یک قریه به نام قریه فیروزه در شمال کشور که یک قریه بسیار خوش منظر و خوش آب و هوایی است با زدوبندی که با انگلیس و شوروی داشت هر دو منطقه از ایران جدا شد. حتی رضا شاه هم گوشهای از مرز شمالغربی کشور را به کمال آتاتورک داد.
در دفاعمقدس که جبهه متحد قدرتهای دوران جنگ سرد یعنی آمریکاییها و پیمان ناتو و شوروی و پیمان ورشو، کشورهای اروپایی و کشورهای عربی منطقه بهطور خاص امارات، کویت، مصر، اردن و یمن شمالی پشتیبان صدام بودند و تقریبا بیش از سی و چهار کشور هم پشتیبانی اقتصادی و سیاسی از صدام داشتند و نیرو اعزام میکردند.
در طول جنگ تحمیلی حدود 90 میلیارد دلار به صورت وام و بلا عوض به صدام کمک کردند. صدام در طول هشت سال جنگ تحمیلی علیه ایران 65 میلیارد دلار هزینه کرد و57 درصد درآمد ناخالص ملی را در جنگ هزینه میکرد. ما در طول دفاعمقدس 12 درصد درآمد ناخالص ملی را هزینه کردیم. یادم هست قبل از عملیات والفجر 8 و کربلای 5، صدام یک سفر مخفیانه به مسکو داشت و چهار میلیارد دلار در سال 64 مسکو به صدام کمک کرد.
اما رهبری امام بزرگوار ما با بسیج 2 میلیون نفر نیروی مردمی تمامی پشتیبانیهای صدام را نقش بر آب کرد. ظرفیت جنگ تحمیلی از ظرفیت و استعداد ارتش و سپاه بیشتر بود. ظرفیت نیروهای مسلح ما چیزی حدود 500 هزار نفر بود. از این دو میلیون و پانصد هزار نفر 500 هزار نفر شهید و اسیر و یا جانباز شدند. بالاخره دفاع از انقلاب اسلامی هزینه داشت.
کشورهای عربی نگران صدور انقلاب اسلامی بودند. صدام یک هدف حداقلی و یک هدف حداکثری داشت. حداقل هدف صدام لغو قرارداد 1975 الجزایر و تسلط بر هر دو طرف اروندرود و حداکثرش هم اسقاط نظام نو پای جمهوری اسلامی ایران بود. هر دو هدف صدام و رژیم بعث عراق شکست خورد .
درآخرین نامه ای که صدام قبل از حمله کویت برای مرحوم هاشمی رفسنجانی نوشته اذعان کرده که شما به همه آنچه که میخواستید رسیدید.
اشک و ناله ملتهای ایران و عراق راه کربلا را باز کرد. شما در اربعین هر سال میبینید چند میلیون نفر حضور دارند. امام بزرگوار آبروی خودش را با خدا معامله کرد، جام زهر را نوشید و قطنامه 598 را پذیرفت. صدام را در سال 2003 مثل یک کرم خاکی از زیر آن گودال درآوردند و حکم اعدامش را صادرکردند.
آقای نوری مالکی نخست وزیر شجاع عراق حکم را برای اجرا ابلاغ کرد و نیرویهای آقای مقتدی صدر او را به دارکشیدند. آخرین حرف صدام این بود که من را پیش آمریکاییها ببرید آنها مرا اعدام نمیکنند، به او گفتند که دیگر کارش تمام است.
گفت من به شما نصیحتی میکنم از ایرانیها بترسید، این آخرین پیام صدام بود و اعدامش کردند. من میخواهم همین جا بگویم این هشت سال دفاعمقدس تضمین کننده هشتاد سال امنیت ایران است به شرط آن که ما بتوانیم فرهنگ و ارزشهای دفاعمقدس را به نسلهای بعد منتقل کنیم.
30 سال از جنگ میگذرد و 53 درصد از جمعیت ما زیر 40 سال است، ما اول انقلاب 36 میلیون نفر بودیم و اول جنگ 37 میلیون نفر، الان 82 میلیون نفر و 45 میلیون نفر از جمعیت ما زیر 40 سال است. اگر این ارزشها و این فرهنگ را بتوانیم منتقل کنیم آن وقت 80 سال امنیت داریم.
تاثیر دفاع مقدس را در تغییر و تحولات منطقه غرب آسیا چگونه ارزیابی میکنید؟
اهداف آمریکا، شوروی سابق و کشورهای جنوب خلیج فارس با تحمیل جنگ به ایران انهدام منابع انسانی و اقتصادی ما و همچنین سرگرم کردن مدیریت کشور به درون کشور بود تا اجازه ندهند تاثیرات سیاسی و فرهنگی انقلاب اسلامی از مرزهای ما بیرون برود که تا اندازهای هم توانستند. بالاخره این جنگ 2 هزار میلیارد دلار برای ایران و عراق خسارت و هزینه داشت و زیر ساخت دو کشور از بین رفت اما نتیجه این جنگ، مکتب مقاومت اسلامی بود. این مکتب مقاومت اسلامی در سال 1361 در لبنان، حزب الله لبنان و مقاومت اسلامی لبنان، بعدتر در فلسطین اشغالی، جهاد اسلامی و حماس را تشکیل داد. اینها بعد از انقلاب بهوجود آمدند و هر دو علیه رژیم صهیونیستی، بر خلاف دولت به اصطلاح خود گردان محمود عباس که تابع سیاستهای رژیم صهیونیستی است، این دو موجودیت اسراییل را اصلا به رسمیت نمیشناسند.
آمریکاییها، اروپاییها وصهیونیستها با حمایت میلیاردها دلار هزینه عربستان سعودی، امارات و قطر و با بازکردن مرزهای ترکیه بیش از 90 هزار تروریست را در قالب داعش، احرارالشام و جیشالشام و انواع و اقسام گروهها را ابتدا به جان سوریه و بعد به جان عراق انداختند، 95 ماه از جنگ سوریه میگذرد پس از سقوط موصل، جمهوری اسلامی بنا به درخواست دولتهای سوریه و عراق به کمک آنها شتافت و آموزههای دفاع مقدس در بسیج 100 هزار نیروی مردمی در سوریه توسط مشاوران نظامی ایران به کار گرفته شد. ارتش سوریه خسته شده بود، 8 سال جنگ شوخی نیست. ایران مکتب مقاومت را به سوریه به شکل بسیج مردمی و به عراق با بسیج مردمی در قالب 20 تیپ حشدالشعبی برد.
در زمان جنگ لشکر بدر را از مجاهدین عراق و ارتش عراق که به ما پیوسته بودند تشکیل دادیم. در جنگ هم شرکت میکردند حتی در کربلای 5 شهدای زیادی دادند. فقط تعداد شهدای لشکر بدر در گلستان شهدای قم بیش از 300 شهید است. لشکر بدر بعد از 2003 داخل عراق رفتند و بنیانگذار این 20 تیپ حشد الشعبی شدند و پارلمان عراق هم آن را به رسمیت شناخت و الان یک نیروی رسمی در کنار ارتش عراق هستند که آموزههای خود را از دفاع مقدس آموخته است. بنابراین هم در سوریه و هم در عراق مقاومت اسلامی شکل گرفت و در صحنه عراق ائتلاف صهیونیستها،آمریکا، عربستان، قطر، امارات و ترکیه شکست خورد. ترکیه تا سال 2016 با آمریکا بود و از 2016 از ائتلاف آنها بیرون آمد و در ائتلاف ایران و روسیه وارد شد.
محصول دفاع مقدس مکتب، نظریه و ژئوپلیتیک مقاومت با دید انقلاب اسلامی است. یک ژئوپلیتیک مقاومت داریم که غربیها آن را تعریف کردند. ما ژئوپلیتیک مقاومت اسلامی را با دید انقلاب اسلامی شکل دادیم که یک طرف آن یمن است و یک طرف آن فلسطین، یک سوی آن سوریه و عراق و سوی دیگرش افغانستان و حتی پاکستان. نظریه و ژئوپلیتیک مقاومت دارد در مقابل ظالمانی مثل آمریکا و صهیونیسم رشد و توسعه پیدا میکند.
هم اکنون حضرت آقا در آستانه سیامین سال رهبری انقلاب اسلامی و فرماندهی کل قوا هستند، نقش ایشان را در ممانعت از رسیدن بحرانهای رخ داده در منطقه به ایران چگونه ارزیابی میکنید؟
در 29 سال گذشته حوادث بسیار بزرگی هم در منطقه پیرامونی ایران و هم در داخل ایران رخ داده . صدام در سال 1990 با 12 لشکر به کویت حمله کرد. ساعت 5 صبح بود که از مرز صفان که مرز بصره با کویت است حرکت کردند و قبل از ساعت 12 به کویت رسیدند یعنی کویت 7 ساعت در مقابل عراقیها در فاصله 130 کیلومتری مقاومت نکرد .آمریکا در سال 1991 با متحدانش در جنگ دوم خلیج فارس به عراق حمله کرد.
حمله آمریکا و اشغال نظامی افغانستان در سال 2001 و حمله جرج بوش پسر به بهانهای خیلی نامربوط بدون مصوبه شورای امنیت سازمان ملل در سال 2003 به عراق و سرنگونی رژیم بعث عراق و یا حوادث اخیری که تروریستهای داعشی را به جان ملت و دولت سوریه و عراق ریختند همه حوادث بزرگی بود. رهبری انقلاب اسلامی در این صحنهی جنگهای پیرامونی ایران بسیار هوشمندانه و قاطعانه عمل کردند و اجازه ندادند دامنه این جنگها به ایران کشیده شود . جرج بوش پسر در کتابی که در آمریکا چاپ شده گفته است که من بعد از افغانستان و عراق میخواستم به ایران حمله نظامی کنم ولی نظامیان آمریکایی مخالفت کردند و گفتند ایران غیر از افغانستان و عراق است.
آمریکاییها میفهمیدند که در هشت سال دفاع مقدس چه اتفاقی افتاده است، پس ایران امن نگه داشته شد و این خیلی مهم است. نه تنها ایران امن نگه داشته شد بلکه امنیت را به عراق برگرداندیم و در سوریه نگذاشتیم حکومت بشار اسد ساقط شود. در حالیکه آمریکاییها رسما گفتند تا یک ماه دیگر بشار سرنگون میشود بیایید با یکدیگر بنشینیم راجع به آینده سوریه صحبت کنیم ولی ایران گفت اینگونه نیست و بشار پایدار است.
ائتلاف روسیه، ایران، سوریه و عراق در مقابل ائتلاف آمریکا، صهیونیست و کشورهای عربی جنوب خلیج فارس به پیروزی رسید و از هفتههای گذشته به دستور ترامپ دو هزار نیروی آمریکایی از شرق فرات دارند خارج میشوند.
رهبری حضرت آقا به عنوان رهبر انقلاب اسلامی و فرماندهی کل قوا در این مسائل پیرامونی و نقش شورای عالی امنیت ملی ایران و نقش قوای سهگانه و نیروهای مسلح ما به ویژه نیروی قدس سپاه پاسداران که تابع اوامر رهبری است در ایجاد امنیت منطقهای در غرب آسیا و ایجاد عمق دفاع استراتژیک که تا مرزهای لبنان و مدیترانه کشیده شده است و محور ایران، عراق و سوریه یعنی اتصال خلیج فارس به مدیترانه بی نظیر بود. هرچند برخی از سیاستمداران ایران مخالف بوده و اعتقاد داشتند هزینه آن زیاد است و ممکن است نتوانیم موفق شویم اما به فضل الهی ولی با تعداد زیادی شهید از ایران، لبنان، مجاهدین شیعه عراق و پاکستان و حتی برخی از کشورهای دیگر تروریستها شکست خورده و امنیت پایدار در منطقه ایجاد شد.
محور مقاومت اسلامی و محور ثبات، امنیت و صلح و مبارزه با تروریسم توسط ایران به رهبری امام خامنهای ایجاد شد. پرچم مبارزه با تروریسم دست ایران است نه آمریکا. ما مطلع هستیم که هم اکنون آمریکاییها تروریستهای داعش را از سوریه و عراق به افغانستان منتقل میکنند. این اطلاعات ماست و آمریکاییها نمیتوانند انکار کنند.
نقش رهبر انقلاب اسلامی با یک هوشمندی صلح و امنیت را برای ایران و امنیت را به درخواست دولتهای سوریه و عراق به ارمغان آورد. ما از نیروهای انقلابی یمن در مقابل ظلمی که حدود 4 سال است عربستان سعودی با یک جنگ خانمان سوز وارد کرده است حمایت میکنیم. دهها هزار نفر از مردم مظلوم یمن کشته و زخمی شدهاند و چند میلیون از مردم یمن در فقر به سر میبرند. 60 هزار کودک یمنی از گرسنگی و بیماری تلف شدند و یک ظلم و جنایت جنگی در یمن رخ داده است اما چون آمریکاییها وصهیونیستها با سعودیها هستند صدای یمنیهای مظلوم شنیده نمیشود. ما افتخار میکنیم که رهبری انقلاب اسلامی فرمانده دفاع از مسلمانان و بلاد اسلامی است.
در پایان این گفتگو به عنوان کسی که همواره به موزه نظر خاصی داشتهاید، جایگاه موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در ترویج ارزشها و فرهنگ دفاع مقدس و توسعه گردشگری جنگ را چگونه میدانید؟
به مقام معظم رهبری انقلاب حضرت امام خامنهای و دستاندرکاران ایجاد موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، شهرداری تهران و ستاد کل نیروهای مسلح که این مجموعه را ایجاد کردند تبریک میگویم. ضرورت داشت که یک نهاد، مفاخر، ارزشها و فرهنگ دفاع مقدس و وقایعی که در 8 سال دفاع مقدس رخ داد را برای نسلهای آینده بیان کند.
30 سال از جنگ میگذرد و فلسفهی وجودی این موزه این است که صدها سال دیگر کسانی که در ایران زندگی میکنند با عبور و دیدن این موزه بدانند انقلاب اسلامی و دفاع مقدس چگونه به پیروزی رسیده است. در این موزه هم از نظر ساخت و ساز فنی و مهندسی و هم از نظر محتوایی زحمات بسیاری کشیده شده است و واقعا کار بزرگی را انجام دادهاند. من تصورم این است که برای حفظ هویت ملی و ارزشی نیاز به چنین موزهای بود. اگر جوانان ما تاریخ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را نبینند، نشنوند و نخوانند ممکن است تاریخ تکرار شود.
اینگونه که اطلاع دارم سال گذشته چند صد هزار نفر از این موزه بازدید کردهاند و چندین هزار خارجی به موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس آمدهاند. موزه کتابخانهی ارزشمندی دارد و از دهها کتاب و رساله پشتیبانی کرده است. اگر خوب توجه شود در سال بیش از 5 میلیون نفر گردشگر داخلی و خارجی میتوانند از موزه بازدید کنند و ببینند که ارتش، سپاه و عزیزان جهاد سازندگی و دستگاههای دولتی مانند وزارت راه و شهرسازی، سازمان بنادر وکشتیرانی و... در جنگ چه زحمتهایی کشیدهاند. جایگاه بندر امام(ره) و بندر عباس در دوران دفاع مقدس که توانستند نیازمندیهای ایران را تامین کنند کار مهمی است. دفاع مقدس عمق داشت، عمق دفاع مقدس در شهرها و روستاها در مدارس و دانشگاهها در ادارات،کارخانهها و بازار بود و این مولفههای قدرت ملی را میشود در باغ موزهها به نمایش گذاشت.
عبداله قهری/علیرضا سلیمی